Dự án Bảo tồn và Quản lý bền vững nguồn tài nguyên thiên nhiên khu vực Vườn quốc gia Phong Nha-Kẻ Bàng (Quảng Bình) do Ngân hàng Tái thiết Đức (KFW) tài trợ, được khởi động từ tháng 09/2008 và kết thúc năm 2015, nhằm hỗ trợ quản lý, bảo vệ và phát huy giá trị di sản Vườn quốc gia Phong Nha - Kẻ Bàng (VQG PN-KB). Mục tiêu lớn là vậy, tuy nhiên sau 2 năm, nhiều hoạt động của dự án đang chậm tiến độ hoặc chưa triển khai, và đang phải đối mặt với nguy cơ bị nhà tài trợ rút vốn.
Theo báo cáo của Ban Quản lý dự án (BQLDA), một trong những khó khăn của dự án hiện nay là KFW vẫn chưa thông qua kế hoạch hoạt động năm 2010, dù UBND tỉnh Quảng Bình đã phê duyệt kế hoạch này từ đầu năm. Điều này khiến nhiều hoạt động của dự án như mở rộng VQG PN-KB, xây dựng hành lang đa dạng sinh học, trồng rừng, phục hồi rừng vùng đệm, tạo sinh kế cho người dân 13 xã vùng đệm… có khả năng bị “treo”.
Tuy nhiên, lý giải nguyên nhân của sự chậm trễ này, trong các công thư KFW gửi UBND tỉnh, Sở Kế hoạch-Đầu tư Quảng Bình và BQLDA đã nêu rõ 4 vấn đề còn tồn đọng của dự án, bao gồm: chưa tiến hành các cuộc khảo sát đa dạng sinh học; thiếu vốn đối ứng nên không huy động được cán bộ VQG PN-KB tham gia; BQLDA không có phản ứng hữu hiệu về việc đốt rừng và phát quang rừng vùng đệm; thiếu sự chủ động và quản lý kém hiệu quả.
Bên cạnh đó, KFW cũng chỉ rõ, dù hoạt động trồng, khoanh nuôi bảo vệ hàng trăm hécta rừng đã được lên kế hoạch theo từng năm (2008, 2009, 2010…), nhưng cho đến nay, vẫn chưa có khoảnh rừng nào được trồng.
Đứng trước nguy cơ một dự án lớn có thể bị hủy, ngày 12/08 vừa qua, UBND tỉnh Quảng Bình đã tổ chức cuộc họp khẩn để tìm giải pháp cho những vướng mắc của dự án được đánh giá là "quan trọng và phức tạp" này.
Tại đây, ông Nguyễn Hữu Hoài - Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Bình đã đánh giá BQLDA hiện nay không đảm đương nổi nhiệm vụ quản lý của mình. Ngay giám đốc BQLDA - Nguyễn Viết Thạo cũng thừa nhận việc thực thi dự án đã bị chậm tiến độ, nhiều hoạt động còn chưa triển khai.
Do đó, sau khi tham khảo ý kiến của nhiều cấp ngành liên quan, UBND tỉnh Quảng Bình sẽ lựa chọn một trong hai phương án “sửa chữa” là bổ nhiệm một lãnh đạo Sở Kế hoạch - Đầu tư làm giám đốc dự án như cam kết ban đầu với KFW, hoặc đưa BQLDA lên trực thuộc tỉnh quản lý.
Hy vọng, đây sẽ là giải pháp hữu hiệu nhằm nâng cao tính tự chủ, năng lực của BQLDA, đảm bảo cho dự án bảo tồn được coi là lớn nhất Việt Nam sẽ không phải “chết yểu”.
Dự án Bảo tồn và Quản lý bền vững nguồn tài nguyên thiên nhiên khu vực Vườn quốc gia Phong Nha-Kẻ Bàng được triển khai trên địa bàn 13 xã vùng đệm thuộc 3 huyện Bố Trạch, Minh Hóa và Quảng Ninh. Tổng diện tích rừng và đất rừng vùng đệm thuộc dự án là 225.000 ha.
Dự án hướng tới mục tiêu tăng cường quản lý và bảo tồn nguồn tài nguyên thiên nhiên khu vực di sản Vườn quốc gia Phong Nha-Kẻ Bàng ; nâng cao thu nhập và giải quyết việc làm cho người dân vùng dự án, giảm thiểu các hoạt động bất hợp pháp trong Vườn quốc gia; hỗ trợ phát triển kinh tế vùng với nguyên tắc sử dụng tài nguyên bền vững.
Dự án tạo điều kiện đầu tư phát triển du lịch sinh thái mang lợi ích cho Vườn quốc gia Phong Nha - Kẻ Bàng và cộng đồng dân cư; ưu tiên đầu tư công tác quản lý rừng một cách có hiệu quả, tạo mối quan hệ phối hợp chặt chẽ giữa các lực lượng bảo vệ rừng: kiểm lâm, cán bộ vườn, chính quyền thôn, bản với cộng đồng dân cư.
