Sau 2 năm (2023 - 2025) tỉnh Quảng Nam triển khai kế hoạch “Tam Kỳ - thành phố không thịt động vật hoang dã”, chính quyền địa phương ghi nhận số lượng cơ sở không còn kinh doanh động vật hoang dã chiếm 91%. Kết quả này đưa TP. Tam Kỳ trở thành địa phương thứ hai (sau Đồng Hới, Quảng Bình) trong xử lý vi phạm động vật hoang dã ở các cơ sở kinh doanh.
Người dân TP. Tam Kỳ hưởng ứng hoạt động truyền thông chung tay bảo tồn động vật hoang dã nhân sự kiện phát động chương trình "Tam Kỳ - thành phố không thịt động vật hoang dã" vào ngày 03/3/2023. Ảnh: Alăng Ngước
“Nói không” với động vật hoang dã
Theo báo cáo của UBND TP. Tam Kỳ, mặc dù địa phương không phải là nơi xảy ra nhiều hoạt động săn bắt, bẫy bả các loài động vật hoang dã (ĐVHD) nhưng lại nằm ở trung tâm tỉnh lỵ Quảng Nam, với dân số đông nên có thể sẽ có lượng người tiêu thụ các sản phẩm từ ĐVHD.
Để ngăn ngừa tình trạng trên cũng như góp phần bảo tồn nền tảng đa dạng sinh học, thời gian qua, Tam Kỳ kêu gọi mối quan tâm và hành động bảo tồn các loài động vật, thực vật hoang dã, thúc đẩy đưa ra các giải pháp phục hồi và bảo tồn.
Ông Trần Trung Hậu - Phó Chủ tịch UBND TP. Tam Kỳ cho biết, để nâng cao nhận thức cho cán bộ, nhân dân về chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước về bảo vệ, phát triển, bảo tồn thiên nhiên và đa dạng sinh học, ngày 28/12/2022, địa phương ban hành kế hoạch triển khai thực hiện chương trình “Tam Kỳ - thành phố không thịt ĐVHD” giai đoạn 2023 - 2030. Sau 2 năm triển khai thực hiện, hoạt động bảo vệ các loài động vật, thực vật hoang dã bước đầu đem lại hiệu quả tích cực và lan tỏa.
“Quá trình khảo sát của Trung tâm Giáo dục thiên nhiên (ENV) cho thấy, Tam Kỳ là một trong những địa phương ghi nhận tỷ lệ cơ sở kinh doanh có dấu hiệu vi phạm về ĐVHD thấp nhất trong 7 đô thị được khảo sát, ở mức 4,9% và thấp hơn so với mức trung bình của tất cả đô thị được khảo sát trong cùng giai đoạn.
Đặc biệt, sau khi có sự vào cuộc của cơ quan chức năng, số lượng cơ sở kinh doanh có dấu hiệu vi phạm về ĐVHD giảm từ 12 xuống còn 1 cơ sở, đồng nghĩa với tỷ lệ xử lý thành công đạt 91%, vượt xa so với mức trung bình chung được ghi nhận tại các đô thị được khảo sát” - ông Hậu chia sẻ.
Với ý tưởng sáng tạo, Tam Kỳ được đánh giá là thành phố đầu tiên của cả nước “nói không” với thịt ĐVHD. Đồng thời xu hướng sử dụng ĐVHD của người dân địa phương có dấu hiệu giảm đáng kể trong vòng 6 tháng gần đây (tỷ lệ còn 5,24%), giảm một nửa so với con số của lần đánh giá trước.
Mức giảm rõ rệt này xuất hiện ở tất cả phường, đặc biệt tại phường An Phú và Tân Thạnh, nơi người dân giảm mạnh tỷ lệ sử dụng sản phẩm ĐVHD, tương ứng từ 12,35% xuống còn 4,94% và từ 5,68% xuống còn 1,14%.
Các chuyên gia Dự án CarBi 2 (do WWF-Việt Nam phối hợp thực hiện từ nguồn tài trợ CHLB Đức thông qua Ngân hàng Tái thiết Đức) cho rằng, nguyên nhân giảm thiểu có thể liên quan đến các chiến dịch nâng cao nhận thức về bảo tồn ĐVHD hoặc các biện pháp quản lý tiêu thụ các sản phẩm ĐVHD ngày càng nghiêm ngặt.
Sự sụt giảm trong tiêu thụ ĐVHD này là một tín hiệu tích cực trong việc thay đổi hành vi tiêu dùng của người dân TP. Tam Kỳ, góp phần bảo vệ tài nguyên thiên nhiên và ĐVHD trong tương lai.
Theo kết quả nghiên cứu khảo sát của các chuyên gia thuộc Dự án CarBi 2 về hoạt động tiêu thụ và thái độ của người dân TP. Tam Kỳ đối với ĐVHD, có sự thay đổi tích cực trong nhận thức và hành vi của cộng đồng so với năm 2020.
Triển lãm về đa dạng sinh học được tổ chức trên địa bàn TP. Tam Kỳ. Ảnh: Alăng Ngước
Tỷ lệ người sử dụng sản phẩm ĐVHD giảm đáng kể từ 44% (năm 2020) xuống còn 13,97% (năm 2024). Việc tiêu thụ ĐVHD dưới các hình thức phổ biến như ăn uống, làm thuốc và ngâm rượu cũng giảm rõ rệt.
Ông Hà Phước Phú - Phó Chi cục trưởng Chi cục Kiểm lâm tỉnh cho hay, quá trình tổ chức các sự kiện truyền thông, mít tinh, triển lãm đa dạng sinh học và diễu hành kêu gọi chung tay bảo vệ ĐVHD nhân Ngày động thực vật hoang dã thế giới (3/3) hằng năm đều ghi nhận sự vào cuộc và tinh thần hưởng ứng tích cực của người dân TP. Tam Kỳ. Rất nhiều hoạt động diễn ra thu hút sự quan tâm không chỉ của người dân địa phương, mà còn cả du khách.
Đặc biệt là hành động ký cam kết của hàng chục quán ăn, nhà hàng trước sự chứng kiến của toàn thể người dân địa phương tạo nên trào lưu và chuẩn mực xã hội tốt đẹp về lối tiêu dùng văn minh, cũng như hành vi thân thiện với môi trường thiên nhiên. Từ đó hướng đến mục tiêu giảm thiểu nhu cầu sử dụng, đẩy lùi nguy cơ săn bắt, buôn bán, góp phần ngăn chặn nguy cơ tuyệt chủng của các loài ĐVHD.
“Với chức năng thực thi pháp luật về lâm nghiệp, trong đó có ĐVHD, thời gian qua chúng tôi phối hợp cùng TP. Tam Kỳ và các tổ chức quốc tế triển khai nhiều hoạt động bảo vệ ĐVHD, trong đó bám sát kế hoạch “Tam Kỳ - thành phố không thịt ĐVHD” giai đoạn 2023 - 2030.
Từ sự phối hợp chặt chẽ này đã góp phần nâng cao nhận thức cộng đồng trong việc ngăn chặn các hành vi mua bán, săn bắt, kinh doanh, tiêu thụ ĐVHD, bảo vệ các hệ sinh thái, hướng đến mục tiêu đưa Tam Kỳ trở thành thành phố không mua bán, vận chuyển, tiêu thụ thịt và các sản phẩm ĐVHD vào năm 2030” - ông Phú nói.
Alăng Ngước
