Việc biến những vật liệu tưởng chừng bỏ đi thành sản phẩm thủ công mỹ nghệ đã giúp nhiều phụ nữ có số phận không may mắn ở xã Ia Dơk (huyện Đức Cơ, tỉnh Gia Lai) có thêm nguồn thu nhập ổn định.
Bà Rơ Mah Vo (làng Ghè) bị khuyết tật vận động từ nhỏ. Đôi chân queo quắp không thể đi lại khiến mọi việc đều dồn vào đôi tay. Bù lại, bà có đôi bàn tay khéo léo của một nghệ nhân. Những sản phẩm do bà làm ra đều được mọi người yêu thích, từ tấm thổ cẩm, chiếc gùi đan hay những chiếc giỏ xách tái chế từ nắp lon bia. Đặc biệt, vài năm nay, bà dùng thêm phế liệu trang trí cho chiếc gùi của đồng bào Jrai trở nên bắt mắt, ngoài giá trị sử dụng thường ngày còn trở thành đồ lưu niệm. Bà chia sẻ: “Vật liệu chính để trang trí là từ những cái chốt bật nắp lon bia, mình dùng dây kết lại rất bền chặt, đính thêm hạt nhựa giả ngọc trai. Trang trí một chiếc gùi như vậy, mình được trả công 500-700 ngàn đồng. Có tháng mình làm được 2-3 cái, có tháng khách đặt nhiều thì làm gấp đôi, gấp ba”.
Trong căn nhà nhỏ nhìn ra cây đa di sản của làng Ghè, bà Vo luôn làm việc rất chăm chỉ. Bà tỉ mỉ trong từng chi tiết để tạo ra những sản phẩm thủ công sắc sảo, cố gắng vừa ý khách hàng. Vượt lên số phận nghiệt ngã, bà trở thành tấm gương cho nhiều người. Tật nguyền nhưng bà Vo còn nuôi bố mẹ già ngoài 90 tuổi. “Mình không muốn trở thành gánh nặng cho ai cả”-bà nói.
Những chiếc gùi do bà Rơ Mah Vo (làng Ghè, xã Ia Dơk, huyện Đức Cơ) làm ra được trang trí rất bắt mắt. Ảnh: Minh Châu
Hàng ngày, cô bé mồ côi Rơ Mah San (làng Dơk Lah) cũng miệt mài đan giỏ xách để giúp mẹ kiếm thêm thu nhập. Từ những chốt bật nắp lon bia và dây dù, San đã tạo ra những sản phẩm thời trang đẹp mắt. Sinh ra trong gia đình có bà ngoại, mẹ là những người đan chiếu pran (loại chiếu đan từ lá cây dứa dại) tài hoa, em có điều kiện học và phát triển với nghề đan lát truyền thống. Các sản phẩm em làm ra rất tỉ mỉ, phối màu sắc hài hòa, có điểm nhấn. Cô bé học lớp 7 cho biết: “Em mồ côi cha từ nhỏ, nhà nghèo nên em có trách nhiệm phụ giúp mẹ. Mỗi tuần, em đan được 2 chiếc túi xách, có khi người ta mang vật liệu tới, có khi mình tự mua về đan. Giá mỗi chiếc túi xách từ 250 ngàn đồng đến 500 ngàn đồng tùy kích cỡ”. Trong căn nhà nhỏ không điện đóm, nhưng nụ cười của San luôn tỏa sáng. San là học sinh khá nhiều năm liền của Trường THCS Lê Lợi (xã Ia Dơk).
Cũng tái chế phế thải thành sản phẩm thời trang, vật dụng sinh hoạt gia đình, nhiều năm nay, bà Rơ Lan Blel (làng Dơk Ngol) có thêm nguồn thu nhập đáng kể. Các sản phẩm do bà làm ra đã vượt ra khỏi lũy tre làng để sang nước bạn Campuchia. Bà cho biết: “Nguyên liệu là đồ tái chế nên giá thành sản phẩm khá rẻ, mình chỉ lấy công làm lời. Khách hàng ở bên kia cửa khẩu rất thích túi xách của phụ nữ trong xã làm vì độ bền, đẹp. Đợt này vì dịch bệnh không đưa sản phẩm lên cửa khẩu tiêu thụ được nên hàng tồn khá nhiều”.
Em Rơ Mah San (làng Dơk Lah, xã Ia Dơk, huyện Đức Cơ) bên các sản phẩm thủ công được làm từ vật liệu tái chế. Ảnh: Minh Châu
Bà Đinh Thị Bem-Chủ tịch Hội Liên hiệp phụ nữ xã Ia Dơk-cho biết: “Phong trào tái chế phế liệu thành vật dụng hữu ích được hội viên, phụ nữ của xã duy trì nhiều năm nay. Đặc biệt, từ khi có phong trào “Phụ nữ chung tay phục hồi hệ sinh thái” do Hội Liên hiệp phụ nữ tỉnh phát động, nhiều chị em càng có ý thức tái chế rác thải thành vật dụng hữu ích, vừa tiết kiệm, vừa tránh gây hại môi trường. Hoạt động này còn mang đến nguồn thu nhập khá tốt nên chị em hưởng ứng rất nhiệt tình”.
Những chiếc túi làm từ vật liệu tái chế hoàn toàn chinh phục chúng tôi về tính thẩm mỹ, thời trang và giá trị sử dụng. Tôi đã mua một số sản phẩm thủ công của em Rơ Mah San để tặng chị Đoàn Bảo Phương-một người kinh doanh thời trang ở Hà Nội. Chị Phương rất thích và đã đặt làm thêm một số sản phẩm. Chị Phương cho biết: “Tôi có thời gian sống ở Tây Nguyên nên rất yêu thích các sản phẩm thủ công do người bản địa làm ra. Chiếc túi xách làm từ nguyên liệu tái chế rất đẹp, là sản phẩm thích hợp để làm quà lưu niệm cho khách. Tôi sẽ tìm cách kết nối để quảng bá các sản phẩm này trên kênh bán hàng của mình. Hy vọng đồ thủ công của người bản địa Tây Nguyên như thổ cẩm và các sản phẩm đan lát khác… sớm xuất hiện trên các nền tảng số giúp người dân tiêu thụ thuận lợi không chỉ thị trường trong nước mà cả nước ngoài”.
Minh Châu
