Kiến trúc xanh là nghệ thuật kiến trúc đề cao sự thân thiện với môi trường, từ đó tạo nên một không gian sống bền vững. Đây cũng đang trở thành một xu hướng thiết kế mới, đáp ứng các yêu cầu về một cuộc sống chất lượng. Cũng nhờ hướng đi này mà không gian Trúc Lâm tại Bảo tàng Dân tộc học Việt Nam đã nhận được 2 giải thưởng quốc tế cho phong cách này.
Cú đúp giải thưởng quốc tế dành cho thiết kế xanh
Nằm trong khu bảo tồn ngoài trời rất rộng lớn của Bảo tàng Dân tộc học Việt Nam, không gian công trình Trúc Lâm được thiết kế theo xu hướng kiến trúc xanh, đặc trưng của lối kiến trúc này là cân bằng sự hài hòa giữa thời tiết và không gian, mang đậm tính bảo vệ môi trường.
Không gian kiến trúc xanh tại Bảo tàng Dân tộc học Việt Nam.
Chính nhờ xu hướng kiến trúc này đã giúp cho công trình Trúc Lâm được nhận 2 giải thưởng liên tiếp về kiến trúc quốc tế tại Mỹ gồm giải thưởng Danh dự của International Architecture Awards 2024 (do Bảo tàng Kiến trúc và thiết kế Chicago và Trung tâm Thiết kế kiến trúc và nghiên cứu đô thị châu Âu tổ chức) và Giải thưởng Kiến trúc xanh Green Good Design (giải thưởng quốc tế tôn vinh những điển hình áp dụng thiết kế bền vững hướng tới tương lai xanh).
Màu sắc truyền thống được sắp đặt xuyên suốt.
Ông Bùi Ngọc Quang, Phó Giám đốc phụ trách Bảo tàng Dân tộc học Việt Nam chia sẻ: "Việc tạo dựng các không gian xanh như Trúc Lâm là một trong những điểm nhấn tại Bảo tàng Dân tộc học Việt Nam. Bởi không gian trưng bày, triển lãm không chỉ bao gọn trong một hay hai khu vực trong tòa nhà bảo tàng mà cần có sự liên kết rộng khắp trên toàn bộ khuôn viên. Mỗi một điểm dừng chân của du khách cũng sẽ đều nói lên một nội dung nào đó, để trải nghiệm không bị ngắt quãng".
Để được đánh giá là thành công, công trình cần đạt được sự hài hòa giữa các khối công trình kiến trúc truyền thống và những khoảng vườn lớn trong khuôn viên Bảo tàng Dân tộc học Việt Nam. Nhờ đó, khi tới đây, du khách sẽ cùng lúc vừa trải nghiệm một không gian hiện đại, vừa giữ được kết nối với không gian sống gắn với thiên nhiên của làng Việt cổ và các làng dân tộc khác.
"Chúng tôi mong muốn khách tham quan được liên tục trải nghiệm không gian văn hóa xuyên suốt trong các không gian tại bảo tàng. Vì vậy, sự đồng nhất giữa các khối thiết kế được đặt lên hàng đầu và có sự đan xen giữa truyền thống và hơi thở đương đại", bà Vũ Liên - Phó Giám đốc Công ty Trúc Lâm cho biết.
Những hoa văn thổ cẩm được thể hiện trên tường, cửa kính kết hợp với không gian xanh.
Trong đó, việc đưa gốc đa cổ thụ vào không gian nhà hàng, các vật liệu dân gian của dân tộc ít người, việc bảo tồn khung xương của công trình cũ đều được phân tích.
Danh thiếp văn hóa tộc người
Một trong những điểm nhấn lớn của không gian Trúc Lâm đó là mảng tường đất lớn xây dựng bằng kỹ thuật trình tường của người Hà Nhì.
"Trong bảo tàng có nhà trình tường của người Hà Nhì, đó là gợi ý để Trúc Lâm kế thừa thành tường của công trình. Tường trình này cũng có một số phụ gia để có hiệu ứng mịn màng hơn, không bị mưa gió tróc lở như tường truyền thống. Nhờ đó, hiệu quả rất tốt, khách đến thăm cũng rất thích chụp ảnh ở đây", ông Quang - Phó Giám đốc phụ trách Bảo tàng Dân tộc học Việt Nam thông tin.
Kỹ thuật trình tường được sử dụng trong không gian Trúc Lâm.
Theo KTS Vũ Xuân Sơn, phần công việc này sử dụng vật liệu tự nhiên và vật liệu nhẹ có khả năng tái sử dụng cao như: đất, tre, thép, kính. Đặc biệt, công trình nổi bật với hệ tường trình đất truyền thống dày tới 40 cm bọc toàn bộ mặt ngoài. Bức tường rất được khách nước ngoài yêu thích này khi kết hợp với mái tre và cửa kính lớn đã tạo được đối thoại với các ngôi nhà kiến trúc truyền thống trong khuôn viên bảo tàng.
Nhiều sản phẩm thủ công mỹ nghệ được đưa vào sử dụng ở đây. Bên cạnh đó, bộ sưu tập tranh thêu Thái - Nghệ An thổ cẩm có tuổi thọ hàng trăm năm tuổi cũng được trưng bày.
Sự hòa quyện giữa thiên nhiên và truyền thống làm điểm nhấn ấn tượng cho công trình.
"Đây là bộ sưu tập tranh thêu thổ cẩm của người Thái ở Nghệ An có tuổi thọ hàng trăm năm tuổi. Những tác phẩm này đã được chúng tôi sưu tầm trong hàng chục năm", bà Vũ Liên - Phó Giám đốc Công ty Trúc Lâm chia sẻ.
Đây cũng là một bộ sưu tập được đánh giá là rất quý hiếm và được Bảo tàng Dân tộc học Việt Nam triển khai một chương trình trưng bày giới thiệu đặc biệt.
Một số tác phẩm độc bản khác cũng được giới thiệu trong không gian này như những chạm khắc tinh xảo từ gỗ trầm hương, bức tượng đá thạch ngọc tự nhiên điêu khắc thủ công.
Các tác phẩm nghệ thuật thủ công mang đến không gian màu sắc văn hóa.
KTS Hoàng Thúc Hào, Phó Chủ tịch Hội Kiến trúc sư Việt Nam, đánh giá: "Các không gian đa mục đích khi được tạo nên phải có sự gắn bó hữu cơ về vật liệu với không gian chung của bảo tàng, như việc để cây đa nằm trung tâm. Cũng có cả sự kết nối về chất liệu với những ngôi nhà của các dân tộc ít người trong bảo tàng. Đấy cũng chính là lý do mà công trình này được giải thưởng kiến trúc quốc tế".
Theo nhiều chuyên gia, không gian Trúc Lâm của Bảo tàng Dân tộc học Việt Nam thể hiện tầm nhìn về kiến trúc, cũng như kết nối các không gian khác nhau trong một bảo tàng, đây là điều ít bảo tàng Việt Nam làm được.
Trung Hiếu
