Chuyển đổi những ngôi nhà cổ thành khách sạn di sản là cách giúp Nepal bảo tồn kiến trúc truyền thống, đồng thời mang đến cho du khách trải nghiệm cuộc sống địa phương đích thực.
Theo trang SCMP, khi ngôi nhà hơn 300 năm tuổi hư hỏng nặng, ông Devendra Shrestha đã không chọn phá bỏ hay thay thế bằng một tòa nhà bê tông hiện đại. Thay vào đó, Devendra Shrestha đã cải tạo tòa nhà cổ trở thành một khách sạn di sản.
Quang cảnh khách sạn The Old Inn ở Bandipur. Ảnh: Rural Heritage/Handout
Khách sạn được đặt tên là Newa Chen theo tên người Newa bản địa ở Thung lũng Kathmandu. Người Newar là cư dân bản địa và là người tạo ra nền văn minh lịch sử của thung lũng. Khách sạn bắt đầu mở cửa từ năm 2006.
Nối tiếp sau đó, nhiều khách sạn di sản đã "mọc lên như nấm" quanh Quảng trường Patan Durbar - Di sản Thế giới được UNESCO công nhận. Những khách sạn di sản này đã mang đến cho du khách trải nghiệm thú vị về cuộc sống địa phương cũng như giúp bảo tồn kiến trúc truyền thống.
"Chúng tôi luôn ý thức được tầm quan trọng của những ngôi nhà cổ và muốn bảo tồn văn hóa lịch sử của khu vực. Chúng tôi cũng muốn phát triển mô hình khách sạn nhằm tạo thêm thu nhập", ông nói.
Nền văn hóa phong phú và kiến trúc bản địa truyền thống của thành phố - với mái đất nung, cửa sổ và cửa ra vào được chạm khắc tinh xảo - là những ấn tượng ban đầu đối với khách du lịch khi đến Nepal, mặc dù quá trình đô thị hóa bị chi phối ít nhiều.
Các chủ nhà cho biết những ngôi nhà cũ, chủ yếu được xây bằng bùn, gạch và gỗ, rất khó bảo trì cũng như tốn kém chi phí cải tạo. Đối với một số người, việc sống trong những ngôi nhà có trần thấp và nhà vệ sinh ngoài trời là một điều bất tiện.
Tuy nhiên, một số khách sạn di sản như Newa Chen vẫn chưa sửa đổi hoàn toàn thiết kế truyền thống của ngôi nhà. Khách sạn vẫn giữ nguyên trần thấp với dầm gỗ và cầu thang hẹp nhưng bổ sung thêm phòng tắm riêng để thuận tiện cho du khách.
"Ngôi nhà vẫn giữ nguyên vẹn như thời tổ tiên tôi sống cách đây hàng trăm năm. Tuy nhiên, chúng tôi phải bổ sung thêm một số tiện nghi hiện đại để tạo sự thoải mái cho khách mà không ảnh hưởng đến tính thẩm mỹ", ông Shrestha nói thêm.
Trong khi đó, Rishi Amatya, hướng dẫn viên cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của các khách sạn di sản trong việc bảo tồn kiến trúc truyền thống và quảng bá hình ảnh đến bạn bè quốc tế.
"Chúng tôi cần phải có nhiều nỗ lực hơn nữa để khôi phục những ngôi nhà cũ nhưng điều đó cũng đồng nghĩa với chi phí rất tốn kém", ông Rishi Amatya nói
Một số dự án như Newa Chen nhận được hỗ trợ tài chính và pháp lý từ các tổ chức như UNESCO nên quá trình diễn ra suôn sẻ.
Ở những dự án khác, việc cải tạo và xây dựng lại sẽ khá tốn kém khi không có hỗ trợ của chính phủ. Ông Amatya cũng cho rằng nhiều khách sạn mang đến "trải nghiệm mới đích thực" nhưng lại thay đổi các tiện nghi theo phong cách hiện đại.
"Những ngôi nhà này là một phần của kết cấu đô thị truyền thống và chúng tôi cần phải bảo vệ chúng. Đó là một phần di sản sống của chúng tôi", Amatya nói.
Quang cảnh bên ngoài khách sạn Newa Chen ở Patan. Ảnh: Bibek Bhandari
Trải nghiệm địa phương
Khi số lượng du khách ngày càng tăng thì các chuỗi khách sạn quốc tế - bao gồm cả Marriott và Hilton - sẽ đổ bộ vào Nepal nhiều hơn trong vài năm qua. Tuy nhiên, sự khác biệt giữa những mô hình khách sạn này với những khách sạn di sản chính là không gian kiến trúc.
Những du khách từng nghỉ tại khu nhà cũ 6 phòng của khách sạn di sản Newa Chen đã gọi đây là "bảo tàng truyền thống", lưu giữ lại không gian sống động về văn hóa và kiến trúc lịch sử.
Tại Bandipur và Nuwakot, các khách sạn di sản đang tạo thêm nét duyên dáng cho kiến trúc địa phương hiện có.
Abhinaya Shrestha, Giám đốc điều hành của Rural Heritage, cho biết công ty đã tìm thấy một ngôi nhà truyền thống bị bỏ hoang và đổ nát ở Bandipur khi đang khám phá một điểm đến mới. Ông đã cải tạo ngôi nhà cổ trở thành khách sạn di sản và bắt đầu mở cửa vào năm 2001. Ngày nay, The Old Inn là một địa danh nổi tiếng ở thị trấn đồi núi.
Thành công của The Old Inn là khởi đầu cho một dự án tương tự khác ở thị trấn lịch sử Nuwakot, nơi công ty một lần nữa chuyển đổi ngôi nhà gần 100 năm tuổi thành khách sạn, đặt tên là The Famous Farm.
Ông Abhinaya cho biết cả hai khách sạn đều được mở để mang đến những trải nghiệm đích thực nhưng không hề tách biệt với cuộc sống của người dân địa phương.
"Khách sạn Bandipur của chúng tôi nằm ở giữa làng, vì vậy du khách có cơ hội trải nghiệm cảm giác như đang sống trong làng. Họ sẽ cảm thấy như là một phần của cộng đồng", ông nói thêm.
Kiến trúc cũ, ý tưởng mới
Một số chủ nhà ở Nepal cũng khôi phục tài sản của tổ tiên để lại để biến chúng thành khách sạn di sản. Khách sạn cao cấp Dwarika's, mở cửa vào những năm 1970, là điểm nhấn của kiến trúc mới ở Thung lũng Kathmandu, minh họa cho khái niệm khách sạn di sản vào thời điểm còn hiếm hoi.
Xu hướng này đang phát triển theo thời gian.
Tại Bhaktapur, những ngôi nhà truyền thống đang góp phần phần tạo nên sức hấp dẫn cho thành phố cổ. Cặp vợ chồng Ajay và Shailaja Pradhanang đã mở khách sạn The Nanee vào năm 2023, nơi mà họ mô tả là một "tài sản trải nghiệm".
The Nanee, có nghĩa là sân trong tiếng Newa và là một phần của cộng đồng, mang đến nét tinh túy của kiến trúc và văn hóa Newa.
Kiến trúc Newa bắt nguồn từ cuộc sống cộng đồng. Khách sạn The Nanee là một phần nỗ lực thể hiện sự chuyển đổi kiến trúc của thành phố trong nhiều thập kỷ.
Các nhà bảo tồn di sản nhấn mạnh những nỗ lực như vậy rất đáng khen ngợi và việc biến những ngôi nhà cũ thành khách sạn truyền thống đang giúp bảo tồn di sản kiến trúc theo thời gian./.
Hồng Nhung
