Gành Đá Đĩa có cấu tạo tự nhiên kỳ lạ, gồm những cột đá hình ngũ giác, hình lục giác dựng đứng thành từng cột khít nhau, đều đặn như những cái đĩa chồng xếp lên nhau trên một vùng rộng lớn, làm nên một kỳ quan của tạo hóa.
Nhìn gành Đá Đĩa từ xa: Đá hòn nọ gắn với hòn kia như một tổ ong. Đến gần: Những hòn đá chồng xếp lên nhau như những chồng chén đĩa.
Gành Đá Đĩa thuộc xã An Ninh Đông (huyện Tuy An, tỉnh Phú Yên), cách ngã ba Ngân Sơn, quốc lộ 1A khoảng 12 km về phía Đông, được Bộ Văn hóa Thể thao và Du lịch công nhận Di tích thắng cảnh cấp quốc gia ngày 23/01/1997. Nơi đây được chọn là điểm đến ưu tiên trong năm du lịch quốc gia năm 2011, được tổ chức tại Phú Yên.
Từ thành phố Tuy Hòa theo tuyến quốc lộ 1A về hướng Bắc khoảng 30km, đến thị trấn Chí Thạnh rẽ phải đi về phía Đông khoảng 12km là gành Đá Đĩa. Bạn cũng có thể đi theo tuyến đường ven biển, từ thành phố Tuy Hòa đến gành Đá Đĩa dài khoảng 35 km.
Thật ra, dọc ven biển miền Trung có rất nhiều gành đá, tuy nhiên gành Đá Đĩa ở Phú Yên có một vẻ đẹp tự nhiên, cân xứng và đều tăm tắp đến lạ kỳ. Gành Đá Đĩa nơi đây có chiều rộng khoảng 50m, trải dài hơn 200m, là một thắng cảnh thiên tạo độc đáo nhất của bờ biển miền Trung. Đá ở đây được dựng đứng theo từng cột, liền khít nhau, có tiết diện hình lục giác hoặc hình tròn, giống như những cái đĩa xếp chồng lên nhau.
Theo kết quả nghiên cứu địa chất, đá ở gành Đá Đĩa là loại đá bazan được hình thành được hình thành trong quá trình hoạt động của núi lửa vùng cao nguyên Vân Hòa (Sơn Hòa), cách vị trí gành Đá Đĩa hiện nay khoảng 30km. Khoảng 200 triệu năm trước, núi lửa hoạt động, nham thạch phun từ miệng núi lửa ra sát biển, gặp nước biển lạnh nên lập tức bị đông cứng lại, đồng thời xảy ra hiện tượng ứng lực gây nên sự rạn nứt toàn bộ khối nham thạch theo mạch dọc, xiên, ngang khiến những cột đá bị cắt thành nhiều khúc. Đá bị nứt theo mạch dọc tạo thành những cột thẳng đứng hoặc xiên ngang, đồng thời lại có những đường nứt ngang cắt các cột đá thành nhiều khúc.
Qua nhiều năm, gành Đá Đĩa nửa nổi nửa chìm trong nước biển, sóng vỗ lên mài dũa cho đá một màu đen huyền, có những chỗ in dấu thời gian hằn xuống lốm đốm như tổ ong. Giữa gành là một lõm trũng, nước đọng thành từng vũng. Xung quanh vũng, đá dựng tầng tầng, thẳng tắp.
Bên cạnh gành Đá Đĩa là khu vực Bãi Bàng với những tảng đá màu vàng óng ả. Phía bên này làng chài là những hàng dừa xanh cao vút. Tại đây, bạn có thể lắng nghe tiếng gió vi vu hòa lẫn tiếng sóng rì rào.
Phía Nam gành Đá Đĩa có bãi cát hình lưỡi liềm, trắng, sạch và mịn, dài khoảng 3km, đây là nơi lý tưởng để xây dựng khu nghỉ dưỡng cao cấp, khu dịch vụ thể thao trên biển. Phía Bắc gành Đá Đĩa có bãi đá nham thạch rất đẹp trãi dài trên 500m, lên đến gành Đèn là cửa vịnh Xuân Đài - một vịnh nổi tiếng của Phú Yên đang khảo sát đề nghị công nhận vịnh đẹp thế giới.
Thả mình trong một không gian thơ mộng, với bãi cát trắng mịn, nước biển trong xanh, phong cảnh còn nguyên vẹn vẻ đẹp hoang sơ… chắc chắn sẽ để lại ấn tượng khó quên cho bạn khi đến thăm Phú Yên, vùng đất xưa nay vẫn được mệnh danh là “trù phú và yên bình” nhất của dải đất miền Trung.
