(TITC) - Vườn Quốc gia Phong Nha – Kẻ Bàng thuộc tỉnh Quảng Bình – miền Trung Việt Nam, được ví như một bảo tàng địa chất khổng lồ có giá trị và mang ý nghĩa toàn cầu bởi cấu trúc địa chất phức tạp, tập hợp nhiều loại đá khác nhau như sa thạch, thạch anh, phiến thạch, đá vôi chứa silic, đá mac-nơ, đá granodiorite, đá diorite, đá aplite, pegmatite...
Vườn Quốc gia Phong Nha – Kẻ Bàng cũng chứa đựng lịch sử hình thành và phát triển địa chất phức tạp, lâu dài từ hơn 400 triệu năm về trước của trái đất. Trải qua các giai đoạn kiến tạo quan trọng và các pha chuyển động đứt gãy, phối tảng, uốn nếp đã tạo ra các dãy núi trùng điệp và các bồn trầm tích bị sụt lún. Những biến động trên cũng đã góp phần tạo nên sự đa dạng về địa chất, địa hình và địa mạo.
Với những giá trị đặc sắc về lịch sử hình thành trái đất, lịch sử địa chất, địa hình, địa mạo; cảnh quan kì vĩ, huyền bí; tính đa dạng sinh học của Vườn Quốc gia cùng với giá trị văn hóa – lịch sử đặc sắc, Phong Nha – Kẻ Bàng đã được UNESCO công nhận là Di sản thiên nhiên thế giới vào tháng 7/2003 tại Hội nghị lần thứ 27 họp tại Paris.
Tuy nhiên, trong những năm qua, bên cạnh những lợi ích kinh tế mang lại, hoạt động du lịch ở đây có những tác động không tốt đến môi trường, làm thay đổi cảnh quan, địa hình, tác động đến nguồn nước, không khí, có nguy cơ làm suy giảm đa dạng sinh học…
Các hoạt động của các cơ sở kinh doanh dịch vụ như phá đá, mở đường, san ủi mặt bằng để xây dựng bãi đỗ xe, khách sạn và các khu vực dịch vụ khác, không có quy hoạch và chưa tuân thủ các quy định về đảm bảo vệ sinh môi trường. Đặc biệt là rác thải dọc bờ sông Son gần kề bến thuyền – nơi đón khách du lịch tham quan hang động, các chất thải từ các nhà hàng, khách sạn chưa qua xử lý được thải trực tiếp ra môi trường... đã làm ảnh hưởng đến môi trường nước, môi trường đất tự nhiên.
Do vậy, tỉnh Quảng Bình đang tích cực triển khai xây dựng “Quy hoạch chung xây dựng Vườn Quốc gia Phong Nha - Kẻ Bàng đến năm 2025”. Chương trình là một hợp phần quan trọng trong Quy hoạch bảo tồn và phát huy giá trị Vườn Quốc gia Phong Nha - Kẻ Bàng, nhằm xác lập các phạm vi bảo vệ, khai thác, phân khu chức năng và tổ chức không gian dân cư, du lịch, hệ thống hạ tầng kỹ thuật..., đồng thời bảo tồn khu vực Di sản thiên nhiên trong quá trình phát huy giá trị Di sản, đặc biệt cho mục đích du lịch.
Phạm vi Quy hoạch có tổng diện tích gần 40.860 ha, trong đó gồm 20.860 ha vùng lõi và 20.000 ha vùng đệm Vườn Quốc gia Phong Nha - Kẻ Bàng. Mục tiêu cụ thể của Quy hoạch là tập trung rà soát các khu vực thiên nhiên có giá trị, đề xuất bảo vệ và khai thác phát triển du lịch; khống chế, kiểm soát các dự án đầu tư xây dựng không ảnh hưởng đến di sản thiên nhiên cho cả vùng lõi và vùng đệm.
Bên cạnh đó, Quy hoạch cũng xác lập vị trí thuận lợi, phù hợp để thu hút dự án xây dựng đầu tư khu, điểm du lịch sinh thái nhưng vẫn bảo tồn tính nguyên vẹn của Di sản thiên nhiên; tăng cường điều kiện hạ tầng kỹ thuật và hạ tầng xã hội đáp ứng yêu cầu hoạt động, bảo vệ, nghiên cứu Vườn Quốc gia,
Việc quy hoạch Vườn Quốc gia Phong Nha - Kẻ Bàng cũng nhằm mục đích nâng cao điều kiện sống của dân cư địa phương thông qua việc cho người dân sống trong Vườn Quốc gia và vùng đệm tham gia bình đẳng vào quá trình phát triển kinh tế, hoạt động phục vụ du lịch, đồng thời nâng cao ý thức bảo vệ, giữ gìn nguyên trạng các giá trị của tự nhiên để phát triển theo hướng bền vững.
Hương Lê
