Thấm nhuần quan điểm của Đảng và khắc ghi câu nói của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng “Văn hóa còn thì dân tộc còn, văn hóa mất thì dân tộc mất”, những năm qua, cấp ủy, chính quyền và nhân dân các dân tộc Tây Bắc luôn quan tâm tới việc bảo tồn, phát huy các giá trị văn hóa truyền thống nhằm tạo sức mạnh nội sinh để phát triển.
Hơn 90 tuổi, nhưng Nghệ nhân ưu tú Lò Văn Biến, dân tộc Thái ở bản Cang Nà, phường Trung Tâm, thị xã Nghĩa Lộ, tỉnh Yên Bái mỗi ngày vẫn hăng say truyền dạy chữ Thái cổ và các điệu xoè cổ của người Thái cho cán bộ và người dân địa phương.
Nghệ nhân Lò Văn Biến được coi là "pho sử sống" về văn hóa Thái ở Nghĩa Lộ, Yên Bái
Ông cho biết, trong suốt quá trình lãnh đạo cách mạng, lãnh đạo công cuộc xây dựng và phát triển đất nước, Đảng ta luôn coi trọng và đề cao vai trò của văn hóa. Tại Hội nghị văn hóa toàn quốc diễn ra vào tháng 11/2021, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng cũng nhiều lần nhấn mạnh “Văn hóa là nền tảng tinh thần của xã hội, văn hóa còn thì dân tộc còn, văn hóa mất thì dân tộc mất”. Thấm nhuần tinh thần ấy, cộng với tình yêu, niềm tự hào về các nét đẹp văn hóa dân tộc mình, ông đã dành cả cuộc đời cho việc nghiên cứu, truyền bá, phục dựng các nét đẹp văn hóa Thái. "Đã người Thái thì mọi người phải biết dân tộc mình có những điều đặc sắc gì. Những người già, những người biết thì nên truyền lại để mọi người thấy mà học tập", ông Biến cho biết.
Truyền dạy văn hóa cho thế hệ trẻ ở Nghĩa Lộ
Ngoài ông Biến, ở thị xã Nghĩa Lộ, tỉnh Yên Bái hiện nay, tại các bản làng còn rất nhiều bậc cha chú, các bà, các mẹ am hiểu sâu về các nét văn hóa đặc sắc của dân tộc Thái, từ chữ viết đến dân ca, dân vũ, nhạc cụ, ẩm thực, các trò chơi dân gian truyền thống... Họ đang dành nhiều tâm huyết để lưu giữ, truyền dạy cho các thế hệ tiếp theo với mong muốn các nét văn hóa ấy mãi trường tồn.
Em Lường Thị Hằng, bản Đêu 2, xã Nghĩa An, thị xã Nghĩa Lộ, Yên Bái chia sẻ, nghệ thuật xòe cũng như tất cả các điệu dân vũ khác khi thể hiện không chỉ bằng động tác mà phải bằng cả tâm hồn, nên ngoài việc thường xuyên tập luyện thì các em cũng lắng nghe các bà, các mẹ truyền dạy để hiểu biết rõ hơn, từ đó yêu hơn các nét văn hóa tốt đẹp của dân tộc mình.
Chị em đội văn nghệ ở bản Him Lam 2, phường Him Lam, TP Điện Biên Phủ luyện tập văn nghệ
Giao lưu văn nghệ là hoạt động không thể thiếu tại các bản du lịch cộng đồng ở các địa phương Tây Bắc. Đây vừa là hoạt động kết nối, tạo không khí vui tươi, phấn khởi trong mỗi cuộc gặp mặt, giao lưu, vừa là việc làm thiết thực nhằm bảo tồn, phát huy các giá trị văn hóa dân tộc.
Tại tỉnh Điện Biên, trong dịp kỷ niệm 70 năm chiến thắng Điện Biên Phủ và Năm Du lịch quốc gia Điện Biên 2024, lượng người dân, du khách đến với tỉnh nhiều hơn nên các hoạt động này cũng càng được tăng cường. Chị Lò Thị Hương, đội trưởng đội văn nghệ bản Him Lam 2, phường Him Lam, TP Điện Biên Phủ, tỉnh Điện Biên cho biết, chị và các anh chị em trong đội văn nghệ của bản rất phấn khởi, cùng nhau tự dàn dựng, tự tập với nhau các tiết mục, làm sao đa sắc màu để đáp ứng nhu cầu của khách du lịch đến tham quan, cũng như quảng bá, giới thiệu văn hóa đặc sắc của Điện Biên.
Sơn La chú trọng gìn giữ những giá trị văn hóa bằng phong trào văn nghệ quần chúng
Tại Sơn La - vùng đất có 12 dân tộc anh em chung sống, thấm nhuần tư tưởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh “Văn hóa soi đường cho quốc dân đi” và tích cực làm theo đường lối của Đảng trong chấn hưng, phát triển văn hóa Việt Nam, trong đó cá nhân Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng từng nhiều lần khẳng định “văn hóa còn thì dân tộc còn, mất văn hóa là mất dân tộc”… những năm qua, cấp uỷ, chính quyền và người dân nơi đây luôn chú trọng bảo tồn, phát huy các giá trị văn hóa bằng các phong trào, việc làm thiết thực, cụ thể.
Điển hình là mỗi năm, Sơn La đều trích hàng tỷ đồng từ ngân sách để hỗ trợ cho các hoạt động văn hóa, văn nghệ quần chúng ở cơ sở; nhiều địa phương trong tỉnh cũng ban hành những chủ trương với cách làm sáng tạo, hiệu quả. Như ở xã vùng cao Ngọc Chiến, huyện Mường La, Sơn La - một địa phương vùng khó, nhưng cấp uỷ, chính quyền địa phương đã ban hành tới 10/77 chủ trương về lĩnh vực văn hóa...
Ông Bùi Tiến Sỹ, Bí thư Đảng uỷ xã cho biết, cùng với kinh phí hỗ trợ, trung bình mỗi năm, Ngọc Chiến tổ chức xã hội hóa trong nhân dân hơn 200 triệu đồng, bản nhiều nhất hơn 20 triệu, bản ít nhất hơn 10 triệu đồng... góp phần gìn giữ và phát huy phong trào, đảm bảo các thiết chế văn hóa, khích lệ, động viên bà con.
"Phong trào văn hóa văn nghệ quần chúng đã trở thành “món ăn tinh thần”, là hoạt động đặc biệt quan trọng trong gìn giữ bản sắc, gìn giữ truyền thống dân tộc của Ngọc Chiến. Nền tảng văn hóa đang trở thành sản phẩm du lịch đặc trưng riêng biệt, độc đáo phục vụ du khách trong nước và quốc tế, tạo sinh kế bền vững cho nhân dân xã nhà", ông Sỹ chia sẻ.
Bà Quàng Thị Xuyến, Trưởng Ban Văn hóa - Xã hội, Hội đồng Nhân dân tỉnh Sơn La cũng cho biết, đến nay, Hội đồng Nhân dân tỉnh Sơn La đã ban hành 05 nghị quyết liên quan đến chính sách hỗ trợ bảo tồn, phát huy các giá trị văn hóa dân tộc. Mặt khác, các chính sách hỗ trợ phát triển văn hóa dân tộc được lồng ghép trong chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi. Thường trực Hội đồng Nhân dân tỉnh cũng giao các Ban của Hội đồng Nhân dân tỉnh thực hiện giám sát thường xuyên, định kỳ đối với việc phân bổ, giải ngân kinh phí hỗ trợ đối với các nghị quyết liên quan đến văn hóa.
Các địa phương Tây Bắc chú trọng bảo tồn và phát triển văn hóa, tạo sức mạnh nội sinh để phát triển nhanh và bền vững
Tây Bắc, bao gồm các tỉnh Sơn La, Lai Châu, Điện Biên, Yên Bái và Lào Cai vốn được biết đến là “lõi nghèo” của cả nước. Tuy nhiên, đây cũng là miền đất “sơn thuỷ hữu tình”, với nền văn hóa phong phú, đa dạng, độc đáo.
Thấm nhuần quan điểm của Đảng và như Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng từng nhiều lần khẳng định “Văn hóa còn thì dân tộc còn, văn hóa mất thì dân tộc mất”, các địa phương trong khu vực đã, đang tăng cường bảo tồn, phát huy các giá trị văn hóa, đặt văn hóa ngang hàng với kinh tế, chính trị, xã hội. Từ đó, tạo sức mạnh nội sinh để phát triển nhanh và bền vững.
Thu Thùy
