Rất nhiều du khách đến thăm thủ phủ của tỉnh Cao Bằng đều có chung một nhận xét: đây là một thị xã đẹp của nước ta. Trong chuyến thăm và làm việc với tỉnh Cao Bằng vào tháng 6 năm 2007, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng cũng khen ngợi thị xã Cao Bằng đẹp.
Có một khu đô thị đẹp như hôm nay, là nhờ các thế hệ cán bộ, nhân dân địa phương biết quy hoạch và có truyền thống trồng, chăm sóc những hàng cây xanh. Nhìn những hàng cây xanh đang phát triển trên các tuyến phố ở thị xã Cao Bằng, có thể nhận biết ngay: chúng được trồng vào 3 thời điểm khác nhau. Thời kỳ đầu tiên là những cây được trồng vào những năm 30 của thế kỷ trước (thời Pháp thuộc). Thời kỳ này, người ta chủ yếu trồng cây Dã Hương xen với Phượng Vĩ, Lát hoa, Gạo và một vài cây Sưa, cây Đa... Vị trí trồng của các loại cây này ở các phố Vườn Cam, phố Cũ, khu vườn hoa trung tâm thị xã, nhà thờ đạo Thanh Sơn. Trong số cây trồng vào thời kỳ này hiện còn có trên đường phố thị xã là cây Dã Hương với số lượng khoảng 46 cây. Mặc dù là loại cây có rất nhiều ưu thế nổi trội như: thân bền vững, lá xanh quanh năm, rễ chìm ăn sâu xuống lòng đất, có tuổi thọ lâu dài... nhưng vì thiếu sự bảo vệ, nên hầu hết những cây cổ thụ ở một số tuyến phố trong thị xã như: Vườn Cam - Phố Khách tới nay không còn nữa, chỉ còn lẻ tẻ vài ba cây. Phố Cũ và đường đầu cầu Sông Hiến chỉ còn 4 cây. Những hàng cây Dã Hương cổ thụ còn lại ở phố Đàm Quang Trung bên cạnh Viện kiểm sát tỉnh vẫn rất xum xuê xanh tốt, mặc dù chúng đã là những “Cụ cây”.Loại cây thứ hai được trồng sau những cây Dã hương khoảng 30 năm, trên hè phố thị xã Cao Bằng là cây Xà Cừ thân to, gốc xù xì, cành lá xum xuê, nhiều cây chu vi gốc đo được tới gần 3 mét. Chúng là loại cây có bộ rễ ăn ngang, thậm chí có khi còn nổi lên trên mặt đất. Những cây này được người dân Cao Bằng trồng từ phong trào hưởng ứng Tết trồng cây do Bác Hồ phát động sau những năm 1960. Hiện tại chỉ còn lại hơn 40 cây trên các tuyến đường khu vực trường PTTH Nà Cạn. Đây là loại cây có tán lá quá xum xuê, nhưng rễ không đâm sâu vào lòng đất nên gặp mùa mưa bão dễ đổ. Cây Dã Hương và cây Xà Cừ đều là những loại cây trồng từ lâu hiện đang trở thành cổ thụ. Trong xu thế giao lưu, mở cửa hội nhập Quốc tế du khách sẽ đến thị xã Cao Bằng ngày càng đông. Thị xã nhiều cây cổ thụ rợp bóng mát chắc sẽ để lại ấn tượng trong lòng du khách, chính lẽ vậy chúng ta cần có kế hoạch chăm sóc bảo vệ để các cây cổ thụ ngày càng phát triển tươi tốt. Nhiều ý kiến cho rằng: cây xanh trồng trên hè phố thị xã Cao Bằng từ trước đến nay cần được rà soát, thống kê, phân loại, tổng hợp để có kế hoạch chăm sóc cho phù hợp. Cây Dã Hương và Xà Cừ cần có chế độ chăm sóc riêng chu đáo hơn có đánh số từng cây, thường xuyên cắt tỉa những cành cây có nguy cơ đổ gẫy do mưa bão gây ra. Những cây trồng lâu năm có thể bị sâu bệnh phá hoại, nên việc chăm sóc cho cây khỏi bị khô, bị chết cũng cần được đặt ra. Trường hợp bất khả kháng cần chặt hạ phải có ý kiến của các cơ quan chuyên môn có thẩm quyền. Đề cập đến vấn đề này bởi lẽ: trồng và bảo vệ được một cây cổ thụ giữa trung tâm thị xã là rất khó khăn. Trải qua nhiều thời kỳ lịch sử khác nhau kể cả chiến tranh và đặc biệt là nhu cầu phát triển đô thị, thì những cây cổ thụ phải được coi như những chứng tích lịch sử cần được giữ gìn và bảo vệ. Hiện nay hầu hết trong số hàng ngàn cây xanh đang tỏa bóng mát che trở cho các hè phố thị xã Cao Bằng đều được trồng vào những năm thập kỷ 80, 90 của thế kỷ XX. Tuy không được tuyển chọn kỹ lưỡng về kích thước và thành phần loài. Nhiều cây tạp nham, to nhỏ khác nhau… nhưng dù sao thế nào đi nữa, thì những cây xanh đang có mặt trên hè phố thị xã Cao Bằng đang đóng một vai trò rất quan trọng - "Lá phổi" của đô thị. Nó đang giữ vai trò quan trọng trong cân bằng sinh thái bảo vệ môi trường cho cả chục vạn người dân. Trong tương lai không xa thị xã Cao Bằng sẽ phát triển lên trở thành thành phố, việc qui hoạch trồng cây xanh cùng với hệ thống đèn chiếu sáng trong thành phố cũng cần được đề cập ngay từ bây giờ. Riêng việc trồng loại cây gì? Kích thước to nhỏ như thế nào? Trên hè phố hay trong khu công viên thành phố cũng cần được nghiên cứu sâu sắc, thông qua các cuộc hội thảo khoa học của các nhà chuyên môn đã có nhiều kinh nghiệm trong lĩnh vực trồng cây xanh. Để hệ thống cây xanh và đèn chiếu sáng cùng hòa quyện, tôn vinh cho vẻ đẹp vốn có ở thị xã Cao Bằng – một viên ngọc xanh của vùng Việt Bắc./.
