Vườn Quốc gia Bến En nằm trên địa bàn hai huyện Như Thanh, Như Xuân, tỉnh Thanh Hóa, có tổng diện tích tự nhiên 16.634ha, trong đó có 8.544ha rừng nguyên sinh và tái sinh. Bến En không chỉ là khu bảo tồn các nguồn gen động, thực vật quý hiếm mà còn có cảnh quan nên thơ, hùng vĩ - một địa chỉ du lịch sinh thái hấp dẫn của xứ Thanh.
Bến En có nhiều tiềm năng về hồ nước, rừng, hang động, sông, suối, ... để phát triển loại hình du lịch sinh thái. Hồ Bến En rộng mênh mông, tĩnh lặng, với bốn bề là rừng cây xanh ngút ngàn, có cảnh đẹp vừa hoang dã, vừa nên thơ với không khí trong lành, mát mẻ. Hồ Mực rộng 4.000ha, có chỗ sâu tới 45m, là thủy vực của 4 con suối lớn trong vùng nên có rất nhiều loài thủy sản. Trên hồ còn có 24 hòn đảo lớn nhỏ với rừng cây xanh tốt, đây cũng là nơi trú ngụ của các loài chim, thú và nhiều hang động kỳ ảo.
Rừng Bến En thuộc hệ sinh thái rừng núi đất nhiệt đới ẩm. Đây là trung tâm phân bổ của giống lim xanh đặc hữu nổi tiếng ở Việt Nam, có cây tuổi đời lâu đến vài trăm năm. Ngoài ra còn có các loài cây gỗ quý hiếm như bù hương, sến mật, vàng tâm, lim,... và những nhóm cây thân mềm như song, mây, giang, tre; họ cây có dầu như trẩu, sến,... Đặc biệt rừng Bến En còn có trên 300 loài cây dược liệu.
Ngoài khu vực hồ, đảo và rừng, Bến En còn có dãy núi đá vôi thuộc xã Hải Vân với một số hang động còn giữ được vẻ nguyên sơ... Trong số đó, đáng chú ý là hang Ngọc có chiều dài khoảng 80m, rộng 8m, cao 2,5m, bên trong là thạch nhũ óng ánh muôn màu, muôn vẻ. Đặc biệt, ở giữa hang có một khối thạch nhũ lớn, lấp lánh như ngọc nên gọi là Hòn Ngọc. Nước từ vách đá trong hang chảy ra, tạo thành con suối nhỏ, trong mát, tiếng kêu róc rách suốt đêm ngày. Bên cạnh hang Ngọc là hang Cận. Nếu du khách trèo lên đỉnh hang, nhìn qua lỗ trống, có thể quan sát toàn khu vực Bến En. Do cấu trúc của địa hình rừng, núi và hồ nước nên khí hậu nơi đây mát mẻ quanh năm, nhiệt độ trung bình 23 độ C, rất thích hợp cho việc du lịch, nghỉ ngơi của du khách.
Quanh khu vực Bến En còn có một số đền miếu như đền Phủ Na ở xã Xuân Du, đền Khe Rồng ở xã Hải Long, đền Phủ Sung ở xã Hải Vân. Đền Khe Rồng thờ một vị tướng của Lê Lợi trong cuộc khởi nghĩa Lam Sơn chống quân Minh đầu thế kỷ XV có tên gọi là Đức ông. Đền Phủ Sung thờ Liễu Hạnh thánh mẫu. Với tiềm năng du lịch độc đáo, Bến En sẽ là một trong những điểm đến hấp dẫn của du khách trong và ngoài nước.
Tuy nhiên trong những năm vừa qua, hiệu quả kinh doanh du lịch, dịch vụ ở Bến En còn thấp, lượng khách đến tham quan chưa nhiều, chưa tạo được thương hiệu du lịch đủ mạnh... Để khai thác một cách có hiệu quả tiềm năng du lịch sinh thái của mình, VQG Bến En đang tìm hướng đi mới cho phát triển loại hình du lịch này. Trước hết cần tập trung khai thác thế mạnh cảnh quan thiên nhiên để phát triển du lịch ở Bến En. Bên cạnh đó, việc phát triển du lịch cộng đồng ở Bến En cũng vô cùng quan trọng, sẽ không chỉ tạo việc làm cho nhân dân địa phương, mà còn góp phần phát triển kinh tế - xã hội, cải thiện đời sống cho đồng bào dân tộc, góp phần phát triển kinh tế - xã hội của địa phương, bảo vệ môi trường sinh thái. VQG Bến En cũng sẽ tập trung đầu tư xây dựng các tour, tuyến du lịch với nhiều hình thức để có thể thu hút khách du lịch nghỉ dưỡng dài ngày tại vườn.
Ông Lê Đức Giang, Giám đốc Vườn Quốc gia Bến En còn cho biết thêm: Vườn đã kết hợp với Viện Dược liệu Trung ương điều tra, khảo sát về cây thuốc Nam và đã phát hiện ra rất nhiều loại cây thuốc quý. Vườn đang phối hợp với Phân viện Bắc miền Trung tiếp tục điều tra khu hệ động, thực vật còn lại để có chiến lược bảo tồn. Đồng thời nghiên cứu đề tài rừng phục hồi sau nương rẫy, đăng ký bảo tồn loài lim xanh, tranh thủ dự án vùng đệm do Chính phủ Hà Lan tài trợ... Hiện vườn đang lập dự án xây dựng vườn thành nơi du lịch sinh thái, nghỉ dưỡng cao cấp đạt tiêu chuẩn quốc tế.
Với những thế mạnh và tiềm năng du lịch vốn có về hồ nước, đảo, rừng, sông, suối, hang động... và được đầu tư đúng hướng, có thể khẳng định VQG Bến En sẽ là điểm du lịch sinh thái lý tưởng trong thời gian tới đây.
